Στεφανιαία νόσος

Στεφανιαία νόσος ονομάζεται η πάθηση στις αρτηρίες της καρδίας (στεφανιαίες) που προκαλείται από την εναποθέτηση αθηρωματικής πλάκας στο τοίχωμα του αγγείου. Είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες και οι κλινικές εκδηλώσεις της περιλαμβάνουν κυρίως  την στηθάγχη (σταθερή και ασταθή), το έμφραγμα μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή), και τον ξαφνικό καρδιακό θάνατο.

Η αθηρωματική πλάκα αποτελείται από κρύσταλλους χοληστερόλης, ασβέστιο και διάφορα είδη κυττάρων όπως τα λεία μυικά κύτταρα και τα πολυμορφοπύρηνα. Η δημιουργία και η παρουσία της είναι μια συνεχής δυναμική διαδικασία με έντονο το στοιχείο της φλεγμονής.

Η αθηρωματική πλάκα εμφανίζεται από νεαρή ηλικία και μεγαλώνει σε μέγεθος ανάλογα με τους διάφορους παράγοντες κινδύνου. Μπορεί να διατηρηθεί σε μικρό μέγεθος και να μην προκαλεί εμπόδια στη κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να  μεγαλώσει σε μέγεθος και να προκαλέσει στένωση του αγγείου ή να πάθει ρήξη που οδηγεί σε αιμορραγία εντός της πλάκας, θρόμβωση του αίματος και απόφραξη του αγγείου. Η στένωση είναι συνήθως η αιτία στηθάγχης και η απόφραξη η αιτία εμφράγματος. Αυτά θα μελετηθούν πιο καλά σε επόμενες ενότητες.

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου που οδηγούν στην αθηρωμάτωση των αγγείων. Οι παράγοντες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε είναι η ηλικία, το φύλο και τα γονίδια. Η στεφανιαία νόσος είναι συχνότερη σε άτομα πιο μεγάλης ηλικίας, σε άντρες και σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό.

Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στους παράγοντες κινδύνου που μπορούμε να επηρεάσουμε με τις παρεμβάσεις μας και που η ρύθμιση τους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και επίσης μειώνει τον κίνδυνο για νέα προβλήματα σε ήδη στεφανιαίους ασθενείς.

Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν  τον σακχαρώδη διαβήτη, την αρτηριακή υπέρταση (ψηλή πίεση), την δυσλιπιδαιμία (ψηλή χοληστερόλη), το κάπνισμα, την καθιστική ζωή, την κεντρική παχυσαρκία, το άγχος καθώς και μερικούς αναγνωρισμένους αλλά μικρότερης σημασίας παράγοντες.

Κάθε ένας από τους παράγοντες αυτούς συνεισφέρει στο ρίσκο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, ενώ η παρουσία περισσοτέρων από ενός πολλαπλασιάζει το κίνδυνο.

Πρώτιστος στόχος της πρόληψης  είναι ο τρόπος ζωής. Άσκηση, σωστή διατροφή, διακοπή καπνίσματος, απώλεια βάρους είναι απαραίτητα για την ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου και την πρόληψη των καρδιοπαθειών. Η φαρμακευτική αγωγή είναι συμπληρωματική των πιο πάνω όσο αφορά την πρόληψη, όμως είναι απαραίτητη μαζι με τα πιο πάνω όσον αφορά την θεραπεία της στεφανιαίας νόσου.

Coronary artery disease is a condition affecting the arteries supplying the heart (coronaries) and is caused by the deposition of atheromatous plaques within the wall of the artery. It is the commonest cause of death in developed countries and it is expressed clinically with angina (stable or unstable), myocardial infarction (heart attack) and sudden cardiac death.

The atheromatous plaque consists of cholesterol crystals, calcium and different types of cells such as smooth muscle cells and white blood cells. The formation of the plaque and its presence is a dynamic process which involves a varying degree of inflammation.

Atheromatous plaques appear at an early age and enlarge according to different risk factors. The plaque may be stable and cause no problems, it can increase in size and cause narrowing of the vessel or it can rupture, a process that leads to bleeding within the plaque, formation of blood clot and obstruction of the vessel. Narrowing of the artery usually causes angina while obstruction can cause myocardial infarction. These will be dealt with at a later stage.

There are a number of risk factors that can lead to atheromatous vessels. The factors that cannot be altered include age, gender and genes. Coronary artery disease is commoner in older people, men and people with a family history.

Particular emphasis must be given to risk factors that can be regulated with our intervention and their control can reduce the risk of developing coronary artery disease while it also decreases the risk of future events in patients with established disease.

These factors include diabetes mellitus, hypertension (high blood pressure), dyslipidaemia (high cholesterol), smoking, sedentary lifestyle, central obesity, stress as well as a number of well recognized but less significant risk factors.

Each and every one of these risk factors contributes to the risk of developing coronary artery disease, while the presence of more than one multiplies the risk.

One of the primary aims of disease prevention is lifestyle modification. Exercising, healthy diet, stopping smoking, weight loss, are all necessary measures for risk modification and disease prevention. Medication is only complementary to the above with regards to prevention but it is necessary with regards to treatment of coronary heart disease.